اسدالله ملک (زادهٔ ۱۴ مرداد ۱۳۲۰ – درگذشتهٔ ۹ بهمن ۱۳۸۰) نوازندهٔ ویُلن، کمانچه و آهنگساز و ملودی‌پرداز اهل ایران بود.
بیوگرافی
اسدالله ملک، در ۱۴ مرداد ۱۳۲۰ در محلهٔ دروازه دولت تهران، در خانواده‌ای لشت نشایی متولد شد. پدرش «عبدالله ملک گودار»، درودگر بود.
او برادر کوچکتر حسین ملک بود و برادر دیگری به اسم عبدالله نیز داشت. این سه برادر تحت تأثیر دایی‌هایشان (علی‌اکبرخان زنگنه، ازموسیقی دانان دورهٔ قاجاریه بودند) هر سه به موسیقی پرداختند. عبدالله به تنبک، اسدالله به کمانچه و ویولن، و حسین به سنتور روی آورد.
اسدالله ملک در کودکی با ساز ویولُنی که در منزل داشتند، تمرین و نواختن را آغاز نمود. او پس از مدتی به کلاس ابوالحسن صبا راه یافت و حدود سه سال نزد وی آموزش دید و از شاگردان خاص او گردید.
پس از آن به هنرستان موسیقی ملی وارد شد. از جمله استادان او می‌توان به هنرمندانی نظیر: روح‌الله خالقی، شاپور نیاکان،و … اشاره نمود.
ملک همزمان با تحصیل در هنرستان، در ارکستر انجمن ملی موسیقی به رهبری روح‌الله خالقی به نوازندگی پرداخت. وی در سن ۱۷ سالگی، همکاری خود را با رادیو آغاز کرد و با ساخت قطعهٔ سرشناس «گریه لیلی» در آواز دشتی (با کوک مخصوص: ر-می-دو-لا)، آهنگسازی و تکنوازی حرفه‌ای را تجربه نمود.
نخستین آثار باکلام اسدالله ملک با صدای خوانندهٔ نامدار ایران، «دلکش» که با حمایت و پشتیبانی وی به رادیو راه یافته بود، به ضبط رسید. «حکایت دل» نام نخستین تصنیف او با شعر «بیژن ترقی» است.
او پس از اخذ دیپلم از هنرستان موسیقی ملی، تحصیلات عالی موسیقی خود را در دانشکدهٔ هنرهای زیبای دانشگاه تهران دنبال کرد. وی پس از پایان تحصیلات دانشگاهی و به دنبال آن، درگذشت ابوالحسن صبا، تدریس در هنرستان موسیقی ملی را آغاز کرد و ادارهٔ کلاس صبا را به مدت ۳ سال در دست گرفت.
آموزشگاه موسیقی خورشید کرج گوهردشت
زندگی هنری
از جمله خوانندگانی که آثار باکلام اسدالله ملک را اجرا کرده‌اند می‌توان به هنرمندانی نظیر: دلکش، حمیرا، اکبر گلپایگانی، پوران، ایرج، محمدرضا شجریان و… اشاره نمود. او مدتی نیز با همکاری منوچهر جهانبگلو، برنامه‌ای با عنوان «نوایی از موسیقی ملی» را تنظیم و به پخش رساند که از برنامه‌های موفق موسیقی در رادیو بود.
او سال‌ها در مجموعه برنامه‌های «گلها» در کنار نوازندگان نامدار موسیقی ایرانی به اجرای موسیقی مشغول بود. و به سرپرستی «ارکستر گلها» رسید. او همچنین در برنامهٔ «تکنوازان» نیز به همراه هنرمندانی مانند: احمد عبادی، رضا ورزنده، جلیل شهناز، فرهنگ شریف، لطف‌الله مجد، منصور صارمی، فضل‌الله توکل، مجید نجاحی و جهانگیر ملک، سال‌ها به اجرای موسیقی ایرانی پرداخت و سرپرستی ارکستر همنوازان را بر عهده داشت.
هنگامی که «مارسل استپانیان» ارکستر پاپ رادیو را تشکیل داد، تنها نوازندهٔ ویلن این ارکستر اسدالله ملک بود و چنان درخشید که به او لقب «آرشهٔ سحرآمیز» دادند. «یهودی منوهین» نوازندهٔ نامدار ویلن، در سفری که به جهت شرکت در کنفرانس موسیقی جهانی به ایران آمده بود، نوازندگی اسدالله ملک را در سالن آمفی‌تئاتر هنرهای زیبا شنید و از او برای شرکت در فستیوال‌های بین‌المللی دعوت به عمل آورد. پس از آن وی به همراه هنرمندانی نظیر: احمد عبادی، حسین تهرانی، حسین ملک و … در جشنواره‌های موسیقی لیون فرانسه، ونیز ایتالیا، پامپالونا اسپانیا و چند فستیوال دیگر شرکت نمود. گروه موسیقی آن‌ها در جشنوارهٔ ونیز موفق به کسب مقام اول موسیقی جهانی شد.
از شاگردان وی می‌توان به هنرمندانی نظیر: مهیار فیروزبخت، مختار فروغی، سعید مؤدبیان، لقمان ادهمی، شهرام خسروی و … اشاره نمود.
او در نواختن کمانچه نیز تبحر داشت. کامران داروغه، از شاگردان وی در ساز کمانچه بوده‌است.
از اسدالله ملک بیش از ۲۰۰ قطعهٔ موسیقی برجای مانده‌است.
شیوه نوازندگی استاد ملک:
1- استفاده از آرشه کشی های سریع و در عین حال پرقدرت.
2- استفاده از جمله بندی های کوتاه.
3- در سبک ایشان شاید “حس” پرنگ تر از “نشان دادن تکنیک” است که در بسیاری از موارد از بار “حسی” ملودی ها و تکنوازی ها می کاهد.
4-استفاده از ساز “پر اکو” و استفاده از کوک های متنوع همچنین ابداعات در کوک ویولن.
5-قدرت پنجه بینظیر استفاده از ملودی های “شلوغ” و “پیچیده”.
آموزشگاه موسیقی خورشید کرج گوهردشت
آلبوم‌ها (برای دانلود کلیک کنید):
- آفتاب
- سمیرا
- آبنوس
- آتش انگیز
- ترکم نکن
- غروب کوهستان
- گریه لیلی
- آناهیتا
- باربد
- آزاده
- نغمه‌ها
- هدیه
- نغمه رؤیایی
- شهرآشوب
- گلنوش
- سماع ۱
- سماع ۲
- ساز و نوا ۱
- ساز و نوا ۲
- ساز و نوا ۳
- کرشمه
- غنچه پاییز
- مرغ شباهنگ
- جان عاشق
- گل‌های تازه شماره‌های ۱۰-۱۷-۱۹-۲۰-۲۴-۳۵-۳۸-۳۹-۴۳-۴۶-۴۷-۷۲-۷۶-۱۱۵-۱۱۸-۱۲۹-۱۳۰-۱۳۲-۱۴۵-۱۴۸-۱۵۴-۱۶۸
- برگ سبز شماره‌های ۳۰۶–۳۰۵
- تعدادی از برنامه‌های تکنوازان
داستان خلق قطعه گریه لیلی
من در اتاقم هر روز تمرین ویولن میکردم. بعد از مدتی دیدم دختر جوانی در اتاقش از خانه خودشون که روبروی اتاق کار من بود نشسته و معلومه که داره به صدای ساز من گوش میده. و روزهای بعد هم آن دختر همان جا می نشست و من هم تمرین میکردم. طولی نکشید که دلباخته اش شدم! و مشتاق تر و دلباخته پرشورتر از قبل تمرین میکردم و گاهی لبخند رضایتش را حس میکردم. “عاشق شده ای، ای دل سودات مبارک باد” …
بعد از مدتی دیگر دختر نیامد. دلم سخت گرفت، آب شده بود رفته بود تو زمین! طاقت نیاوردم پاشدم رفتم درب خونشون رو زدم. یکی اومد بیرون من سراغ دختر رو گرفتم و ماجرا رو براش تعریف کردم. اون شخص گفت پس شما نوازنده اون آهنگ هایی هستین که لیلی رو از خود بیخود کرده بود؟ من گفتم لیلی؟ پاسخ داد، آره لیلی بود. و مرتب از شما تعریف می کرد! گفتم خب لیلی کجا رفته؟ و اون آهی کشید و پاسخ داد: لیلی فوت کرد!!!!! من پرسیدم چرا… پاسخ داد: لیلی بیمار بود و از هر دو پا فلج. خشکم زد. همه ی بدنم مثل یه تیکه یخ شد! لیلی،لیلی من… یعنی او فلج و بیمار بوده؟ با پاهایی لرزان خودم رو به خونه رسوندم. عقده ام ترکید!!! گریه برای لیلی ام…گریه ی لیلی.
ملک از خود بیخود میشه. تمام وجودش پر از عشق لیلی ای، که دیگر نیست…نیروی درونش به جنبش در میاد و آرشه اش روی سیم های ویولن میشینه، و شاهکاری توامان، با گریه هایش برای لیلی اش، خلق میشه.
درگذشت
اسدالله ملک، ۹ بهمن سال ۱۳۸۰ پس از ۲ سال بیماری، در سن ۶۰ سالگی، بر اثر تومور مغزی در بیمارستان ایرانمهر تهران درگذشت. پیکر او در قطعه هنرمندان بهشت زهرای تهران به خاک سپره شد.