امیر همایون خرم (زادهٔ ۹ تیر ۱۳۰۹ – درگذشتهٔ ۲۸ دی ۱۳۹۱)، نوازندهٔ ویلن، موسیقی‌دان، آهنگساز و رهبر ارکستر بود. او یکی از اعضای شورای عالی خانه موسیقی ایران بود.
زندگی‌نامه
همایون خرم ۹ تیر سال ۱۳۰۹ در بوشهر متولد شد. از آن‌جا که مادرش از شیفتگان موسیقی اصیل ایرانی بود و از میان مقام‌های موسیقی ایرانی به دستگاه همایون علاقه‌ای وافر داشت، نام همایون را برای فرزند خود برگزید. خرم در سن ۱۰–۱۱ سالگی به مکتب ابوالحسن صبا راه یافت و چند سال بعد به عنوان نوازندهٔ ۱۴ ساله، در رادیو به تنهایی به اجرا پرداخت. بعدها، در بسیاری از برنامه‌های موسیقی رادیو به‌ویژه در برنامه گل‌ها، به عنوان آهنگساز، تکنواز ویولن و رهبر ارکستر آثار متعددی آفرید. وی همچنین تحصیلات دانشگاهی خود را در دانشگاه علم و صنعت ایران در رشته مهندسی برق ادامه داد.
موسیقی
همایون خرم هارمونی را با فریدون فرزانه و با شیوه «سارلی» فراگرفته و در سازبندی از کورساکف متأثر بود. دشوار می‌شود ایرانی‌ای را یافت که نتواند ترانه «امشب در سر شوری دارم» را زمزمه کند. او با مشهورترین خوانندگان موسیقی ایرانی همکاری داشته‌است. حسین قوامی، مرضیه، دلکش، الهه، هایده، مهستی، شجریان، گلپا ایرج، نادر گلچین، عهدیه، پروین، محمد اصفهانی، علیرضا قربانی و… از آن جمله‌اند.
از کارهای دیگر او می‌توان سخنرانی‌های زیر را نام برد:
- موسیقی ایرانی در مراکز هنری و فرهنگی اروپا و آمریکا مانند UCLA
- ابوالحسن صبا و موسیقی ایرانی در دانشگاه گیلان و دانشگاه پزشکی شیراز
- ابوالحسن صبا در انجمن موسیقی فارس
- مقامات موسیقی ایرانی در دانشگاه علامه طباطبایی
- علی‌نقی وزیری در فرهنگسرای ارسباران
- مشخصات موسیقی ایرانی در دانشگاه صنعتی اصفهان
- سخنرانی‌های متعدد دیگر در تالار رودکی تهران به مناسبت‌های گوناگون
سمت‌ها
- آهنگساز در برنامه‌های موسیقی ایرانی و برنامه گل‌ها
- استاد دانشکده موسیقی ملی
- دارای درجه ۱ هنری معادل مدرک دکترا از شورای ارزشیابی هنرمندان ایران
- رهبری ارکستر سازهای ملی
- عضویت در شورای عالی موسیقی رادیو
آثار
از جمله آثار همایون خرم که به شهرت رسیده‌است، می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
(برای دانلود کلیک کنید)
- غوغای ستارگان – با صدای پروین و محمد اصفهانی
- پیک سحری (مهر و ماه) – با صدای پروین و محمد اصفهانی
- بازآمدی – با صدای عهدیه
- سرگشته – با صدای حسین قوامی و محمد اصفهانی
- دلم شکستی – با صدای حسین قوامی
- رفته – با صدای الهه
- رسوای زمانه – با صدای الهه و علیرضا قربانی
- یارم گره بر مو زده – با صدای الهه
- طاقتم ده – با صدای مرضیه
- اشک من هویدا شد – با صدای مرضیه
- ای ماه من – با صدای مرضیه
- از من بگذر – با صدای علیرضا قربانی
- نیمه شبان – با صدای مرضیه
- در میان گل‌ها – با صدای مرضیه
- از من بگذرید – با صدای مرضیه
- در بستر غم – با صدای مهستی
- ساقی ببین – با صدای مهستی
- شهزاده رؤیا – با صدای یاسمین
- افسانه شیرین – با صدای هایده
- آتش – با صدای سیمین غانم
- قصه‌گو – با صدای هوشمند عقیلی
- آهنگسازی آلبوم تنها ماندم با صدای محمد اصفهانی
- آهنگسازی آلبوم رسوای زمانه با صدای علیرضا قربانی
کتاب‌ها
- غوغای ستارگان (خاطرات هنری مهندس همایون خرم) انتشارات بدرقه جاویدان ۱۳۸۹. این کتاب توسط علی وکیلی که از شاگردان خرم بوده، ابتدا به صورت شفاهی روی نوار تهیه و سپس نوشته و ویرایش شده‌است.
- ردیف اول چپ کوک (نوای مهر)؛ شامل آوازها، چهارمضراب‌ها (به اهتمام بابک شهرکی)
- ردیف دوم راست کوک؛ شامل تعدادی از پیش‌درآمدها، چهارمضراب‌ها و رِنگ‌ها که به کوشش محمد رضا ترابیان تهیه و چاپ شد.
- چهار مقام ردیف‌ها و چهارمضراب‌های مهندس همایون خرم در ماهور، چهارگاه، همایون و اصفهان (به همراه سی دی صوتی)، که توسط محسن کاظمیان از شاگردان خرم گردآوری و نگارش شده‌است. (در این کتاب مباحث جدیدی توسط نویسنده در حوزه ویولون ایرانی در این کتاب وارد شده‌است، از جمله آکسان‌های دست چپ، دوبل نت‌های موسیقی ایرانی و نیز تعیین مترونوم برای ردیف‌ها)
درگذشت
همایون خرم که در سال‌های پایانی زندگی به بیماری سرطان روده دچار شده بود و تحت شیمی‌درمانی قرار داشت، در سن ۸۲ سالگی در روز پنجشنبه ۲۸ دی ۱۳۹۱ در بیمارستان دی تهران درگذشت. پیکر او، یکشنبه ۱ بهمن از روبه‌روی تالار وحدت با حضور اهالی موسیقی و دوستداران وی به سمت قطعه هنرمندان بهشت زهرا تشییع شد.
